Według raportu McKinsey Global Institute, w ciągu najbliższych lat około 12 milionów pracowników w Europie i USA będzie musiało zmienić zawód z powodu postępu technologicznego i zmieniających się wymagań rynku pracy. W takim kontekście kluczowe jest nie tylko zdobywanie wiedzy teoretycznej, ale przede wszystkim rozwijanie kompetencji przyszłości, które umożliwiają elastyczną adaptację do nowych realiów.

Obecnie organizacje na całym świecie dążą do ujednolicenia terminologii dotyczącej kompetencji przyszłości, aby precyzyjnie określić, które umiejętności należy rozwijać, jak je kształtować i oceniać, oraz jakie elementy składają się na każdą z nich.

Kursy certyfikowane mikropoświadczeniami odgrywają kluczową rolę w dostosowywaniu edukacji do dynamicznych potrzeb rynku pracy, umożliwiając szybkie nabywanie umiejętności składających się na kompetencje. Stanowią one pomost między teorią a praktyką, uzupełniając tradycyjne modele kształcenia o wiarygodne narzędzia weryfikacji kompetencji.

Czym są kompetencje?

Według Dr. Lynne Chisholm pojęcie KOMPETENCJA to umiejętność wykorzystywania zdobytej wiedzy i zdolności w różnych warunkach, zarówno stałych, jak i dynamicznie zmieniających się. Literatura naukowa definiuje je jako zestaw zdolności, które pozwalają jednostce efektywnie funkcjonować w zmieniającym się środowisku - i zawodowym, i społecznym.

W Zaleceniu Rady Unii Europejskiej oraz w Polskiej Ramie Kwalifikacji kompetencje są definiowane jako połączenie trzech aspektów:

• Wiedzy - zbiór faktów, pojęć, idei i teorii, które stanowią fundament do zrozumienia danej dziedziny
• Umiejętności - zdolność praktycznego zastosowania zdobytej wiedzy, rozwiązywania problemów oraz wykonywania konkretnych zadań
• Kompetencje społeczne - gotowość do działania, otwartość na zmiany, kreatywność, tożsamość, odpowiedzialność, współpraca, a także przywództwo

Te trzy filary stanowią podstawę dla określenia, jakie wymagania muszą spełniać osoby posiadające kwalifikacje na danym poziomie. W kontekście uczelni, systematyczne kształtowanie tych kompetencji gwarantuje, że absolwenci będą nie tylko posiadać wiedzę teoretyczną, ale również umiejętności praktyczne oraz postawy umożliwiające efektywne funkcjonowanie w dynamicznym środowisku zawodowym.

Kluczowe kompetencje - fundament przyszłości

Kluczowe kompetencje to umiejętności uniwersalne, niezbędne do samorealizacji, zatrudnienia i aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym.

‍Zalecenie Rady Unii Europejskiej wyróżniają osiem podstawowych kompetencji, które powinny być rozwijane na każdym etapie edukacji:

1. Porozumiewanie się w języku ojczystym - umiejętność wyrażania i interpretowania myśli, uczuć oraz faktów zarówno w mowie, jak i piśmie
   ‍
2. Porozumiewanie się w językach obcych - zdolność do efektywnej komunikacji w innych językach, co jest kluczowe w globalizującym się świecie
   ‍
3. Kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo-techniczne - umiejętność logicznego myślenia, analizy danych oraz stosowania metod naukowych w codziennych sytuacjach
   ‍
4. Kompetencje informatyczne - zdolność korzystania z narzędzi technologii informacyjnej, umożliwiająca efektywną pracę, komunikację oraz dostęp do informacji
   ‍
5. Umiejętność uczenia się - kluczowa kompetencja, która umożliwia ciągły rozwój, samodzielne zarządzanie procesem nauki oraz adaptację do nowych wyzwań
   ‍
6. Kompetencje społeczne i obywatelskie - umiejętności interpersonalne niezbędne do współpracy, rozwiązywania konfliktów oraz aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym
   ‍
7. Inicjatywność i przedsiębiorczość - zdolność wdrażania innowacji, podejmowania ryzyka i realizacji własnych pomysłów
   ‍
8. Świadomość i ekspresja kulturalna - umiejętność kreatywnego wyrażania siebie oraz doceniania różnorodności kulturowej

Mimo uwzględnienia kompetencji kluczowych w podstawach programowych wielu krajów, wciąż występują braki w ich skutecznym kształceniu. Zdaniem części ekspertów wynika to z dominacji w systemach edukacyjnych modelu nauczania przedmiotowego.

Kompetencje przyszłości

Kompetencje przyszłości to zbiór umiejętności i zdolności, które umożliwiają efektywne funkcjonowanie w gwałtownie zmieniającym się środowisku zawodowym i społecznym, uwzględniając rozwój technologii oraz globalne wyzwania.

Wiele organizacji na całym świecie podejmuje próbę zdefiniowania konkretnych kompetencji przyszłości, dostosowując je do wymagań współczesnego rynku. Przykładowo, Organizacja Wspólnoty Gospodarczej i Rozwoju OECD opracowała „Kompas uczenia się 2030”, a analitycy Światowego Forum Ekonomicznego (New Vision for Education) wytypowali kluczowe umiejętności niezbędne w XXI wieku. W literaturze amerykańskiej popularna jest koncepcja 4 C’s, natomiast australijski zespół z Centrum Międzynarodowych Badań nad Systemami Edukacyjnymi (CIRES) sformułował własne podejście do kompetencji przyszłości.Analiza tych międzynarodowych opracowań wskazuje, że najczęściej wymienianymi kompetencjami są:

• Współpraca
• Komunikacja
• Rozwiązywanie problemów
• Krytyczne lub samodzielne myślenie (obejmujące myślenie dywergencyjne oraz poznawczą ciekawość związaną z kreatywnością)
• Kreatywność
• Zarządzanie sobą (w tym umiejętność uczenia się i metapoznawcze podejście do własnego rozwoju)
• Podejmowanie inicjatywy
• Przywództwo

Kompetencje te są fundamentem rozwoju gospodarki opartej na innowacjach, a ich systematyczne kształtowanie umożliwia absolwentom skuteczne wejście na rynek pracy, niezależnie od specyfiki zawodu. Ponadto powinny być precyzyjnie określone i starannie przemyślane, aby odpowiadały lokalnym wyzwaniom, a jednocześnie na tyle uniwersalne, by mogły być wykorzystywane przez absolwentów przez całe życie. Istotne jest, aby już nabyte umiejętności stanowiły solidną podstawę do dalszego rozwoju - także po zakończeniu formalnej edukacji.

Mikropoświadczenia a kompetencje przyszłości

Mikropoświadczenia, stanowiące certyfikaty potwierdzające zdobycie konkretnych umiejętności, odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu kompetencji przyszłości, umożliwiając elastyczne dostosowanie ścieżek edukacyjnych do dynamicznych zmian na rynku pracy. Tradycyjne systemy edukacyjne często nie nadążają za nowymi wymaganiami, dlatego niezbędne staje się modułowe i praktyczne podejście w zdobywaniu wiedzy.

W raporcie James Madison University pod tytułem Microcredentialing Task Force (2024) wykazano, że aż 58% liderów szkolnictwa wyższego uznaje mikropoświadczenia za skuteczne narzędzie potwierdzające kompetencje studentów i zwiększające ich atrakcyjność na rynku pracy. Mikropoświadczenia stanowią więc nie tylko uzupełnienie tradycyjnej edukacji, ale także odpowiedź na rosnące zapotrzebowanie na praktyczne i weryfikowalne kwalifikacje.

Dlaczego mikropoświadczenia są kluczowe?

Uzupełnienie Polskiej Ramy Kwalifikacji

‍W kontekście Polskiej Ramy Kwalifikacji mikropoświadczenia stanowią uzupełnienie tradycyjnych filarów - wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych. Pozwalają na precyzyjne kształtowanie ścieżek edukacyjnych zgodnych z indywidualnymi potrzebami i wymaganiami studentów oraz konkretnej branży. Dzięki nim absolwenci mogą rozwijać swoje kompetencje w sposób elastyczny i stopniowy, a uczelnie zyskują narzędzie do dynamicznego dostosowywania oferty edukacyjnej do aktualnych trendów i oczekiwań pracodawców.
‍Więcej w temacie personalizacji ścieżek edukacyjnych można przeczytać na naszym blogu.

Pełny obraz kompetencji

Kompetencje to często zbiór różnych umiejętności dlatego każde mikropoświadczenie stanowi dowód opanowania konkretnej wiedzy, a ich łączny zbiór tworzy pełny obraz kompetencji studenta. Dzięki temu studenci mogą zdobywać potwierdzenie swoich umiejętności, które łącząc się w większe grupy kwalifikacji, ukazują pełny obraz posiadanych kompetencji.

Szerokie spektrum rozwoju

‍Mikropoświadczenia to sprawdzona metoda, która pozwala na szybkie i wiarygodne poświadczenie kompetencji w wyspecjalizowanych dziedzinach. Oprócz umiejętności technicznych i zawodowych, mikropoświadczenia umożliwiają także potwierdzanie kompetencji miękkich, które wydają się być kluczowe dla nadchodzącej przyszłości.

‍Pracodawcy coraz częściej zwracają uwagę na umiejętność adaptacji, kreatywność, komunikację oraz zdolność do współpracy w interdyscyplinarnych zespołach. Mikropoświadczenia mogą być wykorzystywane do certyfikowania takich umiejętności składających się na konkretną kompetencję, co zwiększa przejrzystość i ułatwia ocenę przez pracodawców.
‍Więcej w temacie poświadczania różnych umiejętności można przeczytać na naszym blogu.

Integracja z istniejącymi strukturami uczelni

‍Jednym z największych atutów mikropoświadczeń jest ich możliwość adaptacji do istniejących systemów uczelni. Można wdrażać je jako uzupełnienie tradycyjnych programów akademickich, tworząc ścieżki edukacyjne dostosowane do aktualnych wyzwań rynkowych, oraz mogą być oferowane jako dodatkowe moduły w ramach istniejących kursów, a także jako samodzielne certyfikaty, które pozwalają na szybkie zdobywanie pożądanych kompetencji.

Ponadto, kursy zakończone mikropoświadczeniami umożliwiają uczelni monetyzację eksperckiej wiedzy, oferując rozwój i certyfikację nie tylko studentom, ale również osobom aktywnym zawodowo, które chcą poszerzać zakres kompetencji.

Kompetencje przyszłości + mikropoświadczenia = sukces!

Rozwój kompetencji przyszłości to fundament sukcesu zawodowego, który musi być kształtowany poprzez równoczesne rozwijanie teorii oraz praktyki. Współczesny rynek pracy wymaga od absolwentów szybkiej adaptacji, elastyczności i ciągłego doskonalenia umiejętności. Mikropoświadczenia, jako modułowe certyfikaty potwierdzające konkretne umiejętności, stanowią pomost między wiedzą akademicką a praktycznymi wymaganiami rynku pracy, pozwalając na ciągłe dokształcanie się w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. To mechanizm, który pozwala na budowanie solidnej bazy umiejętności, stanowiącej fundament konkretnych kompetencji przyszłości.

Inwestycja w mikropoświadczenia to inwestycja w przyszłość, która gwarantuje, że absolwenci będą wyposażeni w mierzalne i praktyczne kompetencje - niezależnie od zmieniających się warunków na globalnym rynku pracy. Dzięki takim innowacyjnym rozwiązaniom uczelnie mogą stać się liderami w kształtowaniu ścieżek edukacyjnych pod kompetencje przyszłości, które będą napędzać rozwój gospodarczy i społeczny na wiele lat.

Jako DoxyChain wdrażamy mikropoświadczenia, umożliwiając uczelniom tworzenie innowacyjnych ścieżek rozwoju kompetencji, które odpowiadają na zmieniające się potrzeby rynku pracy. Nasze rozwiązania przyczyniają się do transformacji edukacji, budując trwałe fundamenty dla absolwentów gotowych stawić czoła przyszłym wyzwaniom zawodowym.